Niksen, një trend holandez i shëndetit që do të thotë “të mos bësh asgjë”, ka tërhequr vëmendjen e botës si një mënyrë për të menaxhuar stresin ose për tu rikuperuar nga ezaurimi.
“Niksen” është një trend holandez i shëndetit që do të thotë “të mos bësh asgjë”. Fillimisht tërhoqi vëmendjen e botës në vitin 2019 si një mënyrë për të menaxhuar stresin ose për tu rikuperuar nga ezaurimi. Në atë kohë, shumë njerëz ankoheshin se ishin të rraskapitur dhe në depresion të shkaktuar nga puna e tepërt dhe po kërkonin zgjidhje. Kjo është arsyeja pse koncepte të tilla si “ikigai japonez” ose “hygge daneze” hynë gjithashtu në leksikun anglez.
Olga Mecking, shkrimtare dhe gazetare, në librin e saj “Niksen: Përqafimi i artit holandez për të mos bërë asgjë”, e përkufizoi si “të mos bësh asgjë pa një qëllim”.
Niksen ka të bëjë me të qëndruarit vetëm dhe në qetësi, duke e lënë mendjen të endet kudo që dëshiron të shkojë. Dhe ndërsa po e marrim veten ngadalë nga Covid-19, është e rëndësishme të rimendojmë mënyrën se si punojmë dhe kalojmë kohën tonë.
Nga ana gjuhësore, niksen (duke bërë asgjë) është një folje e krijuar nga “niks”, që do të thotë “asgjë”.
“Përputhet me tendencën e gjuhës holandeze për të krijuar folje nga emrat. Nga ‘voetbal’ (futboll) në voetballen (duke luajtur futboll), nga ‘internet’ në internetten, nga ‘ëhatsapp’ në ëhatsappen etj. Unë mendoj se kjo është diçka që ndodh në holandisht në veçanti”, thotë Monique Flecken, studiuese në Universitetin e Amsterdamit, e cila hulumton se si gjuhët që ne flasim ndikojnë në mënyrën se si e shohim botën. Në thelb, është shumë më pak punë të thuash “niksen” në vend të “të mos bësh asgjë”.
“Holandezët janë një popull praktik, i drejtpërdrejtë dhe gjuha e tyre e reflekton këtë”, thotë ajo.
Për Thijs Launspach, psikolog, folës i TEDx, niksen do të thotë “të mos bësh asgjë ose të merresh me diçka të parëndësishme si një mënyrë për të shijuar kohën tënde”, thotë ai, duke treguar se kjo vlen më shumë për të moshuarit që kanë më shumë kohë të lirë. Brezat e rinj, nga ana tjetër, janë më të stresuar se kurrë, edhe në Holandë, një vend që njihet për ekuilibrin punë-jetë.
Ka plot arsye për këtë.
“Jeta dhe punët tona janë bërë gjithnjë e më komplekse. Ne priremi të kalojmë shumë kohë me kompjuter. Ka shumë presion për të qenë versioni më i mirë i vetes, qoftë në punët tona, qoftë në pritjet e prindërve ose nga mediat sociale. Ka shumë presion për të qenë më të mirët”, thotë Launspach.
Sigurisht, disa strese mund të jenë të mira, siç thekson profesoresha e psikologjisë në Universitetin Leiden, Bernet Elzinga.
“Nuk është domosdoshmërisht keq të jesh për një moment në një gjendje stresi, ku je vërtet i fokusuar. Problemi është kur kjo del jashtë kontrollit”, thotë ajo.
Por niksen mund të ndihmojë me këtë. “Kur nuk bëni asgjë, truri juaj qetësohet dhe e ka më të lehtë të mendojë”, shpjegon Elzinga.
Në mënyrë paradoksale, niksen mund të na bëjë edhe më produktivë, thjesht sepse pushimet lejojnë trurin tonë të pushojë dhe të kthehet me fokus më të mirë dhe vëmendje të qëndrueshme. Kjo është ndoshta arsyeja pse, ndërsa holandezët nuk punojnë me orë të gjata, ata priren të jenë shumë efikas në punë.
Holandezëve u pëlqen të shijojnë gjithashtu jetën, siç tregohet nga fjala “lekker”. Kjo do të thotë “e shijshme”, por mund të përdoret për t’iu referuar çdo gjëje të këndshme dhe të bukur, si lekker i ngrohtë (i ngrohtë me shije), lekker slapen (gjumë i shijshëm) dhe, natyrisht, “lekker niksen”, ose “duke bërë asgjë të shijshme”.
Vendasit pëlqejnë të kalojnë kohën e tyre në mënyra aktive, të tilla si çiklizmi ose shëtitja, duke i lënë kohë vetes për të pastruar mendjen. Dhe sa herë që del dielli, holandezët dynden masivisht nëpër kafene dhe tarraca, edhe në dimër. Dhe sipas psikologëve, këto janë vende perfekte për të mos bërë asgjë.
Elzinga beson se është shumë më mirë të bëni një lloj aktiviteti fizik për t’u larguar nga shqetësimet e përditshme, mundësisht në natyrë. Për fat, në Holandë, ekziston një mënyrë për të kombinuar të gjitha këto gjëra, niksen, natyrën dhe lëvizjen.
Ndërsa vendi nuk njihet zakonisht për burimet e tij natyrore, holandezët vlerësojnë zonat e vogla natyrore që kanë. Shumë zona janë pjesë e një rrjeti të madh rrugësh ecjeje dhe çiklizmi që përshkojnë vendin. Edhe në qytetet e mëdha si Roterdami, Haga apo Amsterdami, nuk jeni kurrë shumë larg nga një shteg.
Holanda është një vend me një sistem të shkëlqyer të mirëqenies, dhe ndërsa njerëzit priren të punojnë shumë, ata gjithashtu marrin dhe u jepen shumë ditë pushimi.
“Të kesh një sistem të mirë mbështetjeje sociale, të kesh nivel më të ulët stresi lidhet me ndjenjën e sigurisë dhe ekuilibrit. Kështu që, niksen është fjala e duhur për të pasur përfundimisht një popullatë me shëndet të mirë mendor”, thotë Elzinga.
Dhe me gjithçka që po ndodh në botë, pandemia Covid-19, lufta në Ukrainë dhe inflacioni, lehtësimi i stresit është më i rëndësishëm se kurrë.
